Her yıl Türkiye’nin yol trafiğinde 5000’den fazla insan hayatını kaybetmektedir. Trafik kazalarında ölen insanların yarısından fazlası otobüs veya tır sürücüleri ya da yolcularıdır. Diğer Güney Avrupa ülkelerinde, profesyonel sürücülerin dahil olduğu kazalarda ölen insanların oranı çok daha düşüktür (örneğin İtalya’da %11, İspanya’da %18). Daha güvenli olan Batı Avrupa ülkelerinde, ağır vasıta ve otobüs kazaları çok daha az kayba neden olmaktadır (örneğin, Birleşik Krallık’ta %7, Almanya’da %5). Bu rakamlar gösteriyor ki özellikle profesyonel sürücüler Türkiye için riskli bir sürücü grubudur ve bu gruba yönelik güvenlik müdahaleleri trafik güvenliğinde hatırı sayılır bir gelişmeyle sonuçlanacaktır. Karayolu kazası incelemeleri gösteriyor ki insan faktörü kazaların yaklaşık %90’ında tek veya destekleyici faktördür. Güvenli ve verimli sürüş profesyonel bir sürücüde dengeli ve riskten kaçınan bir kişilik ve trafiğe yönelik güvenli tutumun yanı sıra, yeterli düzeyde işleyen algısal-motor becerilerin de varlığını gerektirir. Bu bilişsel beceriler trafik durumlarının doğru algılanmasını, hızlı bilgi işlem ve karar verme yeteneklerini ve uygun hareket edebilme becerilerini içerir. Bu kritik becerilerden birkaçı yaşlanmayla birlikte azalır ve ilk belirtiler genellikle 55 gibi erken bir yaşta ortaya çıkar. Çeşitli nörolojik durumlar veya görme işleyişindeki bozukluklar sürüş becerilerinde anlamlı bir azalmaya ve artan kaza riskine yol açabilir. Nöropsikolojik ve görsel işleyişteki bozulma dereceli ve yalnızca belirli koşullar altında (örneğin karanlıkta veya tanıdık olmayan yollarda araç kullanırken) gerçekleştiğinden, sürücünün kendisi bile durumundan haberdar değildir ve sürüş yeteneğindeki azalma çoğunlukla çok geç farkına varılır. Literatüre göre, yaşlı sürücüler ölümlü kazalara ve özellikle kavşak kazalarına diğer sürücülerden daha sık karışırlar. Sıradan sürücülerin aksine, yaşlı profesyonel sürücüler birkaç görevin aynı anda işleyişini gerektiren karmaşık durumlardan kaçınamazlar. Bu yüzden, yaşlı profesyonel sürücülerin bilişsel ve görsel becerilerinin yeterli beceri testleriyle değerlendirilmesi kritik bir önem taşımaktadır. Bu projenin ilk amacı Türk profesyonel sürücülerin araç kullanmaya ne ölçüde uygun olduğunu sürücüleri belirlenen görsel ve nöropsikolojik testler ile psikolojik envanterler uygulayarak araştırmaktır. İkinci amaç hangi görsel ve nöropsikolojik testler ile psikolojik envanterlerin (güvenlik tutumu ve kişilik dahil) yaşlı profesyonel sürücülerin hata, ihlal ve kazalarını yordadığını araştırmaktır. Hedef profesyonel sürücülerin sürüş becerilerini değerlendirmek için mesleki sağlık hizmetlerinde kullanılabilecek bir test bataryası geliştirmektir. Üçüncü amaç araç kullanmanın 3 temel bileşenini ölçmek için bilgisayar temelli bir test ve araç kullanmadaki muhtemel sorunları belirleyebilecek bir “Kısa Sürüş Belirtisi Envanteri” geliştirmektir. Dördüncü amaç profesyonel sürücüler ile nöropsikolojik ve görsel problemleri olan sürücülerin araç kullanma becerilerini değerlendiren bir araç kullanma becerisi kliniği oluşturmak için işlemleri başlatmaktır. Beşinci amaç gelecekteki iş ve sürüş becerilerindeki muhtemel düşüşü yordayacak bir izlem çalışması yürütmektir. İzlem süresi sürücülerin yaşlarına bağlı olarak 2 ila 10 yıl arasında değişebilir. Altıncı amaç çalışmaya dahil olan firmaların “güvenlik kültürünü” ve yaşlı sürücülere yönelik politikalarını araştırmaktır. Bu çalışmada, 200 yaşlı (50+) profesyonel sürücünün araç kullanmaya uygunluğu bir klinikte değerlendirilecektir. Değerlendirme görme testlerini, nöropsikolojik testleri, sağlık anketini, psikolojik envanterleri ve araç kullanmayla ilgili envanter ve testleri içermektedir. Proje bilimsel dergilerde yayınlanacak en az beş yayına ve konferans sunumlarına öncülük edecek ve Türkiye’deki yaşlı (profesyonel) sürücülerin test edilmesiyle ilgili uygulama önerileri sunacaktır. Proje ürünü olarak bir test bataryası ve değerlendirme kılavuzu temin edilecektir.